Γλυπτά Παρθενώνα: «Επεσε μια πέτρα σε ακίνητο ύδωρ»

Μεγάλη συνδιάλεξη άνοιξε στην Ελλας και στα ξένα κράτη η ιδέα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για δάνειο από το Βρετανικό Μουσείο, και το η απαντητική της διοίκησής του.



«Οι εξελίξεις είναι σπουδαίες», δήλωσε στην «Κ» η Κριστιάν Τίτγατ, διευθυντής της Διεθνούς Επιτροπής για τον Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα (IARPS), ενός ξένου λόμπι όπου εκπροσωπεί εθνικές επιτροπές από ΕΊΚΟΣΙ χώρες. «Ολοι είμαστε σύμφωνει ότι η πρόταση του δανείου ήταν πάρα πολύ αξιόλογο βήμα», συμπλήρωσε.


Ψάξαμε τη δόκτορα Τίτγατ, τέως έφορο των Βασιλικών Μουσείων Τέχνης και Ιστορίας των Βρυξελλών, ύστερα την επίσημη θέση της IARPS υπέρ της ιδέας του αρχηγού της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη για την δάνειο των Γλυπτών του Παρθενώνα το 2021 -μια συναλλαγή με το Αγγλικό Μουσείο-, με πρόφαση την γιορτή δύο αιώνων από την Ελληνική Επανάσταση που πυροδώτησε τη αρχή του καινούργιου ελληνικού κράτους. «Είναι σαν να έπεσε μια πετριά σε ακίνητο ύδωρ και πια περιμένουμε να δούμε τις αντιδράσεις», συνέχισε. «Από εδώ και πιό μακριά, η διπλωματία πρέπει να παίξει τον ρόλο της: Από τη μια μεριά, οι δύο πρωθυπουργοί, της Ελλάς και της Βρετανίας, να εκφράσουν σε ισάξιο επίπεδο και, αφετέρου, να περιγρα μια πλήρης πρόταση από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού προς το Αγγλικό Μουσείο με το αίτημα και τους κανόνες του δανείου. Ο διάλογος ακόμη κι όταν έχει αφερηρία από τα δύο άκρα δύναται να έχει εις πέρας. Επιπλέον, έχει συμβολή στην κατατόπιση και στην ανάπτυξη του ξένου πληθυσμού και της πνευματικής κοινότητας γύρω το θέμα». Στο ίδιο πνεύμα μίλησε στην «Κ» και ο αρχαιολόγος Λουί Γκοντάρ, γνώστης για τις αρχαιότητες των Μυκηνών και μέχρι στο κοντινό παρελθόν πρόεδρος της Επιτροπής για τη Διαιώνιση της Καλλιτεχνικής Ιστορίας της ιταλικής προεδρίας. «Βεβαίως, κύριο ζήτημα είναι η αποδοχή της ελληνικής ιδιοκτησίας των Γλυπτών του Παρθενώνα», συμπλήρωσε. «Πρέπει να επαναλαμβάνουμε συνεχώς ότι παραμένουν αδίκως στη Βρετανία. Ωστόσο, η πείρα μου έχει αποδείξει
ότι σε συναφή θέματα η πολιτική δύναται να βοηθήσει. Ετσι πρέπει να προχωρήσουμε και την ελληνική θεωρία και όχι μέσω νομικών διεκδικήσεων».







Εντούτοις, η πρόταση του Ελληνα αρχηγού της κυβέρνησης -σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Observer την προηγούμενη Κυριακή- έγινε αφορμή για έριδες στο εσωτερικό της χώρας. Η τέως υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά υποστήριξε ότι το ελληνικό αίτηση δανείου νομιμοποιεί τους δανειστές, το Αγγλικό Μουσείο εν προκειμένου, για την κυριότητα των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Από την πλευρά του, εκπρόσωπος του Αγγλικού Μουσείου εξέφρασε στον ελληνικό Τύπο ότι οι επίτροποι θα εξετάσουν το ιδιαίτερο αίτηση, παρόλα αυτά είχαν την άποψη ότι Κολιε Οικογενεια Θεσσαλονικη απαραίτητος όρος για το δανεισμό είναι η αποδοχή από μέρους της Ελλάς της ιδιοκτησίας των Γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο. Η απάντηση αποδείξει μεν ότι το θέμα της κυριότητας των Γλυπτών του Παρθενώνα και η διεθνής δυναμική για την ένωση απασχολούν το Βρετανικό Μουσείο, αλλά το ιδιαίτερος τρόπος μαζί με το περιεχόμενο της προκαλεί την ελληνική κοινή γνώμη, : «Τουλάχιστον άκομψη έως μη αποδεκτή θα διέκρινα την παράκληση για αναγνώριση της ιδιοκτησίας των Γλυπτών του Παρθενώνα που αξιώνει το Βρετανικό Μουσείο, και θα έλεγα ότι δείχνει μια πρόθεση εξευτελιστική για τη χώρα», δήλωσε στην «Κ» ο δικηγόρος Χριστόφορος Αργυρόπουλος, πρόεδρος του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη. «Τα πολιτιστικά αγαθά είναι από τη φύση τους πράγματα εκτός δοσοληψίας, μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής ιστορίας. Ο Παρθενώνας, παρά τις ταλαιπωρίες του, είναι ένα μουσειακό μνημείο που ορθώνεται ακόμη όρθιο σε αυτή εδώ τη επικράτεια, μέρος της εθνικής μας κληρονομίας. Βεβαίως η λύση για την ένωση θα είναι πολιτική και όχι δικαστική. Με αυτή την σκέψη η πρόταση του δανείου -πάγια τακτική μεταξύ των μουσείων- απαρτίζει μια πρόσβαση των δύο μερών με στόχο την αποκατάσταση της ολότητας του μνημείου. Αρα βρίσκεται σε συγκαταθετική κατεύθυνση».

«Δεν μπορώ να φέρω γνώμη για τη νομική πλευρά του θέματος, προδήλως για το εάν ο δανεισμός συνιστά νομιμοποίηση κατοχής ή όχι - αυτό θα το απαντήσουν νομικοί», δηλώνει στην «Κ» ο Μιχάλης Κοσμόπουλος, διδάκτωρ Αρχαιολογίας, κάτοχος της έδρας Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστημιακό ίδρυμα του Μιζούρι, στις ΗΠΑ. «Αλλά, ούτως ή άλλως, για μένα το ζήτημα αυτό είναι επουσιώδες. Ως αρχαιολόγος και ως Ελληνας, πιστεύω πιο καίριο τα Γλυπτά να επιστρέψουν και να ενωθούν με τα γλυπτά που βρίσκονται στη επικράτεια μας. Οσο βρίσκονται στο Λονδίνο παρατείνεται ο ακρωτηριασμός του γλυπτού διακόσμου του μνημείου και ο μη σωστός τρόπος με την οποίο απεικονίζονται στο Αγγλικό Μουσείο αλλιώνει το σημασία και τον συμβολισμό τους. Ως εκ τούτου, θα συμφωνούσα με την προοπτική του δανείου απλώς εάν είτο για μόνιμο δανεισμό και όχι μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα».







«Δεν έλαβε καν τη μελέτη»

Το 2014, ο τότε υπουργός Πολιτισμού και τωρινός πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας είχε παραγγείλει έρευνα με ζήτημα τις νομικές προδιαγραφές της διεκδίκησης για την ένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στο δικηγορικό γραφείο των καθηγητών Διεθνούς Δικαίου Τζέφρεϊ Ρόμπερτσον και Νόρμαν Πάλμερ, με το οποίο είχε συνεργασία και η Αμάλ Κλούνεϊ Αλαμουντίν. Η μελέτη είχε χρηματοδοτηθεί προθύμως και γενναιόδωρα από την φίλο του κ. Τασούλα, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή, Αλέκο Γουλανδρή. «Μη διακρίνετε αυτήν τη μελέτη ξεκομμένη από τον παγκόσμιο αίσιο θόρυβο για τη επικράτεια μας και το ζήτημα της απόδοσης των Γλυπτών που προκλήθηκε από την επίσκεψη της συμπαθητικής “τρόικας” των νομικών, το φθινόπωρο του 2014, στην Αθήνα», λέει ο Κ. Τασούλας στην «Κ». «Ασχέτως του νομικού υποβάθρου της κινητοποιοησης, υπάρχει ένα εδραίωμα δίκαιης δικαίωσης και δίκαιης απήχησης του αιτήματος, το οποίο βαραίνει στις πλάτες της εκάστοτε ηγεσίας της Αγγλιας και του Αγγλικού Μουσείου. Αυτό δεν συνεχίστηκε.

Η επόμενη αρχηγία του ΥΠΠΟΑ δεν έλαβε καν τη μελέτη των 650 σελίδων, που βρέθηκε στην ελληνική πρεσβεία του Λονδίνου. Δεν είναι ότι άφησαν την επιστροφή των Μαρμάρων στην μοίρα τους. Δεν νοιάστηκαν ούτε για την επιστροφή της μελέτης από το Λονδίνο στην Αθήνα... Ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξή του επέμεινε στην πάγια θέση της Ελλάδος ότι τα Γλυπτά αποτελούν μέρος στη επικράτεια μας. Έθεσε ξεκάθαρα τον παρανομία της απόκτησης τους. Η ιδέα του δανεισμού είναι σημάδι στάσης για συνεννόηση από μέρους της Ελλάδας, που ενισχύει τη θέση της. Η Ελλάδα δεν έχει αδιαπραγμάτευτες θέσεις, χωρίς να σημαίνει ότι απομακρύνεται από τον κύριο στόχο της που είναι η σταθερή απόδοσης των Μαρμάρων στην Αθήνα».